جامعه‌شناسی خانواده در ایران
نویسنده: عباس عبدی
موضوع: مقدمه‌ای بر پژوهش در جامعه‌شناسی خانواده در ایران
انتشارات: نشر نی
چکیده:
نهاد خانواده رکن اساسی در شکل‌گیری جوامع بشری است ولی این نهاد نیز واقعیتی تاریخی دارد و در طول زمان و عرض مکان به شکل‌های گوناگونی دیده شده و تغییرات و تحولات آن نیز مورد توجه جامعه‌شناسان بوده‌است. در ایران نیز خانواده اهمیت ویژه‌ای داشته و دارد، ولی تغییراتی که در چند دهه اخیر رخ داده، الزام کرده که وضعیت و کارکرد این نهاد مورد بازبینی قرار گیرد. این کتاب نه تنها به عناصر مهم تغییرات در نهاد خانواده اشاره می‌کند، بلکه کوشیده تا وجوه متحول خانواده را که نیازمند مطالعه و پژوهش است معرفی کند.
در مقدمه کتاب آمده‌است: با توجه به این‌که یکی از مهم‌ترین کارکردهای خانواده در نقش‌های جنسیتی آن تمرکز یافته‌است و در حال حاضر نهادها و سازمان‌هایی در حال رشدند که بر این نقش‌ها نیز دست‌اندازی کرده‌اند، در این زمینه خانواده چه جایگاهی خواهد داشت؟ نقش‌های جنسیتی چه تغییراتی را به خود دیده و اکنون در چه وضعیتی است؟ بالأخص با ورود زنان به بازار کار و یافتن استقلال نسبی اقتصادی و تبدیل‌شدن موفقیت در زندگی شغلی به‌مثابه یکی از آرزوهای بزرگ در زندگی‌شان، توزیع نقش‌ها چگونه است؟ آیا مردان بیشتر از گذشته مسئولیت کارهای خانه و مراقبت از کودکان را به عهده می‌گیرند؟ نویسنده بر این باور است که وضعیت خانواده در ایران نیز متأثر از عامل تغییرزای خانواده بوده‌است و به نظر می‌رسد که بخشی از تغییرات کلی مشاهده‌شده در ساختار خانواده در جوامع پیشرفته، در ایران نیز به وجود آمده‌است و این تغییرات آثار و تبعات خاص خود را دارد؛ به‌ویژه آن‌که احتمالاً سرعت تحولات مذکور در جامعه ایران حتی بیش از تحولات مشابه در جوامع غربی و توسعه‌یافته است.
تاکنون مطالب بسیاری درباره خانواده منتشر شده‌است. این مطالب عمدتاً در قالب تئوریک و یا تاریخی سیر می‌کنند و کم‌تر به این نکته پرداخته شده‌است که چگونه می‌توان مطالعات اجتماعی مرتبط با خانواده و سیر تاریخی تحولات آن داشت و از سوی دیگر جای این‌که با بهره‌گیری از مطالعات موردی و پژوهش‌های انجام‌شده به صورت‌‌بندی مفاهیم و گزاره‌های اساسی مطالعات این نهاد اجتماعی و چگونگی عملیاتی‌شدن مفاهیم و گزاره‌ها بپردازند، خالی است. این مطالعه حاضر اقدام کوچکی برای پرکردن جزئی از این خلأ است. بدین لحاظ، در این مطالعه کوشیده شده‌است که به وجه کاربردی آن در مطالعات مربوط به خانواده تأکید بیشتری شود.
در این کتاب 146 صفحه‌ای به نهاد خانواده و تحولات آن، خانواده موجود، خانواده در ایران و عناصر پژوهش در خانواده، پرداخته شده‌است.